Kapalı Alanda Yaşayan Kedilerde Nasıl Pire Olur?

EVDE YAŞAYAN KEDİLER PİRELENİR Mİ?

Pireler söz konusu olduğunda, ne yazık ki, kapalı alanda bulunan kediniz de tehdit altındadır. Kedinizin vahşi doğaya çıkmaması, bahçede veya parklarda yürümemesi, evdeki kedinizin pirelenmeyeceği anlamına gelmez. Ne yazık ki pireler evcil hayvanlarda bir numaralı deri hastalığı sebebidir.

KEDİ PİRELERİ, KEDİLERDE, KÖPEKLERDE VE VAHŞİ YAŞAMDA BULUNAN EN YAYGIN PİRE TÜRLERİDİR.

Pek çok insan, evdeki kedilerinin pirelenmeyeceğini ve bu nedenle herhangi bir pire korumasına gerek olmayacağını düşünürler. Ne yazık ki pireler, evden hiç çıkmadıklarında bile kedileri yakalamakta çok iyidirler. İşte evinizde pirelerin bulunabileceği ve kedinizin üzerine hızla atlayabileceği bazı olasılık ve yerler:

AÇIK PENCERE KENARLARI

Bir noktayı netleştirmek gerek: pireler tam olarak böceklerin özellikleri ile eşleşmezler. Pireler o kadar küçüktür ki, özellikle pencere bodrum katında veya zemin seviyesindeyse, uzun çimenler veya çalılarla çevriliyse veya diğer vahşi hayvanların yaşama olasılığı varsa, kolayca atlayıp kedinizin üzerine konabilirler. Fare, sıçan ve tavşan gibi hayvanlar arkalarında pire yumurtası bırakarak dolaşabilirler. Tüm bu etkileşimler düşündüğünüzden daha sık olur.

Pireler uçamazlar ancak 18 cm yüksekliğe ve 33 cm genişliğe sahip alanlara kadar zıplayabilirler. Yetişkin kedi pireleri, konakçılarını görsel ve termal ipuçlarıyla bulur. Kanlarına hızla ulaşmak için kedinizin derisine atlarlar. Pirenin vücudu küçük ve düzdür.

Bu yapıları sayesinde deriye ulaşmak ve hızla bir kan öğünü tüketmeye başlamak için tüylerin arasından zahmetsizce süzülebilirler. Pire deriye ulaştığında, derinin üzerinde kalır ve tıpkı küçük bir canlının ormanda hareket ettiği gibi kolayca saklanarak hareket eder. Kedinizin koyu renkli tüyleri varsa bu durum pireleri fark etmenizi daha zorlaştıracaktır.

CAMLI BİR VERANDA

Evdeki kedinizin vahşi doğadan güvende olduğunu düşündüğünüz anda, bir pire camdan içeri atlar ve aksini kanıtlar. Pireler, camlı verandanızın veya sundurmanızın içinde herhangi bir yerde olabilir ve nispeten sıcak bir vücuda sahip bir ev sahibinin gelmesini bekler.

Pireler, daha çok dört ayaklı hayvanlarda bulunan küçük, kan emici parazitlerdir, ancak zor durumda kalırlarsa, sizin gibi yaşayan, nefes alan iki ayaklı bir canlılarla da beslenirler! Pireler insanlarda konakladığında daha çok, ince deriye, bileklere veya ayak bileklerine yerleşme eğilimindedirler çünkü kana nüfuz etmeleri ve tüketmeleri daha kolaydır.

EVİNİZİN DIŞ KAPISI

Ne yazık ki, dış kapınızı her açtığınızda, güvenli ev ortamınıza bir pire girebilir. Bu gözden kaçan ve önemsenmeyen durumlardan birisidir. Pireler, her kapı açıldığında vücut ısısını, titreşimi ve nefes almayı hissettiklerinde açık kapılardan iç ortamlara doğru hareket ederler.

Bir pire içeri girdiğinde, gizlenecek ve beslenecek bir ev sahibi arayacaktır. Evde yaşayan ve hiç dışı mekana çıkmayan kediniz pirelere karşı korunmuyorsa, kedinize bir pirenin ulaşma ve yerleşme olasılığı çok yüksektir.

DİĞER HAYVANLARLA ETKİLEŞİM

Evinizde yaşayan veya ara sıra etkileşimde olduğunuz diğer hayvanlar pireleri evinize getirebilir. Yaşam alanınıza başka bir pireli hayvan girdiği anda pireler bu alanları istila etmeye başlar. Tek bir pire köpeğiniz ya da kediniz üzerinde neredeyse 2 ay yaşayabilir!

EN BÜYÜK RİSK SİZ OLABİLİRSİNİZ

Dışarıda bulunan pirelerin ev ortamına taşınmasında en büyük risklerden bir diğeri ise evden dışarı çıkan ev hanesidir. Ev dışına her çıktığınızda çeşitli dış ortamlarda yaşayan pirelerin eve taşınmasına sebep olabilirsiniz. Sokakta paçanıza sürtünerek dolanan sevimli bir kedi yavrusu, parkta dolaşırken ilgi ile kendisini sevdiren sevimli bir köpek, oturduğunuz bankta sizden önce kıvrılarak yatan bir kedi veya köpeğin üzerinden dökülen pire yumurtasının sizin kıyafetlerinize yapışması sonucunda potansiyel bir taşıyıcı olablirsiniz. Diğer taraftan pireli bir ortamdan evinize gelen bir konuk… gibi çok sayıda yoldan transfer olabildiği bilinmekte. Kapıdan içeri girebilecek bir adet pire için dahi en iştah açısı konak ise sevimli tüylü dostunuz olacaktır. Yaymış oldukları vücut ısısı ve kokular pirelerin hızla sevimli dostlarımızı tercih etmesine sebep olur.

PİRELERİN YAŞAM DÖNGÜSÜ SÜREKLİDİR

Yetişkin bir pire, kan emdikten yirmi dört saat sonra 50 tane kadar yumurta bırakmaya başlar. Bu, her dişi yetişkin pirenin içinden geçtiği bir döngüdür ve sadece bir tane pirenin kan emmesi ve yumurtlaması değil, birçok pirenin kan emmesi ve yumurtlaması söz konusudur. Yumurtalar ilk başta yapışkandır, ancak kururlar ve kürkten, saçtan yuvarlanarak evinizde hemen hemen her yere dökülürler.

Pireli bir köpeğin evinize girdiğini ve kedinizle küçük bir kovalamaca oynadığını hayal edin; köpeğin koştuğu her yere yumurtalar düşer. Minik yumurtalar yere konduktan sonra halıya ve yarıklarda toplanır ve burada on güne kadar kalırlar. Daha sonra, aslında pire dışkısı olan pire pisliğini tüketmeye çalıştıklarından, halı, mobilya ve yatak takımlarının daha derinlerine giren eşit derecede küçük larvalara dönüşürler.

Yakında bir koza örerler ve pupa aşamasına girerler. Yetişkin bir pire olarak yumurtadan çıktıktan sonra, bir konakçıya atlama ve yumurtalarını bırakılabilmesi için de ilk öğünü tüketme süreci baştan başlar. Elbette bu sadece bir tane pirenin döngüsüdür. Sonunda, yüzlerce pire döngüsü haline gelir. Bu nedenle pireler evinize girdikten sonra büyük bir sorun haline gelir.

Bir pirenin bu döngüsünü tamamlaması 3 aya kadar sürmektedir. Bilimsel çalışmalar, pire enfestasyonlarını yok etmek için 3 aylık kesintisiz tedavi gerekebildiğini göstermektedir.^1,2

Bu da sadece bir aylık parazit koruma ilacı kullanmanız durumunda, mevcut zamanda yumurta ve pupa olan pirelerin erişkin haline gelip, döngüyü devam ettirmelerine şans tanıyacaktır.

Oysa sadece bir seferde üç aylık koruma sağlayan tedavi yaklaşımı pire döngüsünün kırılmasında daha etkin olacaktır. Kesintisiz üç ay etki sağlayan koruyucu ilaçlar için veteriner hekiminizden bilgi isteyebilirsiniz.

ÇAMAŞIR YIĞINLARININ YAKINLARINDA VEYA İÇİNDE

Çamaşır yığınına attığınız o çamurlu pantolonlar ya da yatak odasının zeminine üst üste yığılmış dün geceki futbol maçından kalma çoraplar, canı pahasına üzerlerine yapışmış birkaç pire, ev sahiplerinden birine veya evin kedisine atlamayı bekliyor olabilir. Pireler küçük kir parçaları gibi görünürler ve bu da çamaşır yığınınızı mükemmel bir kamuflaj haline getirir.

KEDİNİZDE PİRE OLDUĞUNDAN ŞÜPHELENİYORSANIZ HEMEN TEDAVİYE VE EVİNİZDEKİ TÜM FORMLARDAKİ (YUMURTA, LARVA VE PUPA) PİRELERİ YOK ETME SÜRECİNE BAŞLAYIN. BU SÜREÇ ÜÇ AY VEYA DAHA FAZLA SÜREBİLİR.

EVDEKİ KEDİNİZİ PİRELERDEN NASIL KORURSUNUZ?

Pireler gizlice içeri girip kedinizi hazırlıksız yakalayabilecek gibi görünse de, durum o kadar da umutsuz değil. Pire ve benzer parazitlere karşı en etkin yaklaşım yıl boyu korunmadır^2,3. Bu konuda araştırmalar ve bu araştırmaları baz alarak uzmanlar tarafından hazırlanan kılavuzlar, ara vermeden yıl boyunca korumanın önemine dikkati çekmekte ve bu alanda kullanılabilecek aylık veya üç aylık kesintisiz etkinliğe sahip bir anti-paraziter ile yıl boyu koruma yapılmasını önermektedir^2,3.

Hap, aşı veya topikal damla olarak kullanılan, bir aylık veya üç aylık etkinliğe sahip korunma uygulamaları mevcuttur. Kesintisiz üç aylık koruma sağlayan ürünler sayesinde, kullanımlar arasında boşluk riski bırakmadan üç aylık pire döngüsünü de kırması sebebiyle, ev ortamının pireden arınmış olduğunu gösteren çalışmalar da mevcuttur⁴. Bundan daha iyi olan tek şey, ilk pire evinize girmeden önce korunmaya başlamaktır, çünkü yaşam döngüsünün daha baştan başlamasını engellemenin tek yolu budur.

Kedinizi ve evinizi yılın 365 günü 7/24 korumanın en iyi yolları hakkında veteriner hekiminizle konuşabilirsiniz.  

Referanslar:

1.Dryden et al. Parasites & Vectors (2015) 8:364

2.ESCCAP – Avrupa Evcil Hayvan Parazit Konseyi kılavuzu

3.CAPCVET – ABD Evcil Hayvan Parazit Konseyi

4.European Public Assessment Report. 2018. EMA/101041/2018