Hem sahiplerini hem de evcil hayvanlarını tehdit eden hastalıklar nelerdir?

Zoonotik hastalıklar olarak bilinen bu hastalıklar, küçük solucanlar ve bakteriler gibi çok çeşitli mikroskobik parazitlerden kaynaklanır ve vektör olarak da adlandırılan böcekler ve keneler gibi dış parazitler tarafından insanlar ve hayvanlar arasında bulaşır.

Ailemizin hem iki hem de dört ayaklı üyeleri üzerinde son derece olumsuz bir etkiye sahip olabildikleri için özellikle endişe vericidirler.

Peki ne kadar büyük bir tehdit oluşturuyorlar?

Dünya genelinde her yıl 1,3 milyon yeni leishmaniosis vakası görülmektedir¹.

Sadece Avrupa’da son yirmi yılda 360.000’den fazla Lyme hastalığı vakası rapor edilmiştir².

Dünya Sağlık Örgütü, dünyanın yarısından fazlasının dış parazitlerle bulaşan hastalık riski altında olduğunu ve bunların çoğunun zoonotik olduğunu tahmin etmektedir³.

Ve gezegen genelinde artan sıcaklıklar sayesinde, zoonotik hastalıkları yayan böcekler, keneler ve diğer canlılar yeni bölgelere doğru ilerleyerek kedi sağlığını, köpek sağlığını ve insan sağlığını tehdit ediyor.

Parazit uzmanı Ezio Ferroglion açıklıyor:

“Üzerlerinde kene olduğu halde acil servise giden kişiler üzerinde yaptığımız bir araştırmada, bu kenelerin üçte birinin insanları da olumsuz etkileyebilecek bir parazitle enfekte olduğunu gördük.”

Aşağıdaki zoonotik hastalıklar şu anda hem insanlar hem de evcil hayvanlar için açık ve mevcut bir tehlikedir:

Leishmaniosis

Protozoan mikroskobik bir parazitin neden olduğu ve kum sinekleri gibi vektörlerle bulaşan leishmaniosis köpekleri, kedileri ve insanları etkiler. Hastalık çoklu organ yetmezliklerine ve deri lezyonlarına neden olabilir. Kum sineği vektörü Güney Avrupa’da geniş bir alana yayılmıştır.

Babesiosis

Piroplazmoz olarak da bilinen bu hastalığa protozoa neden olur ve belirli keneler tarafından yayılır. Köpeklerde piroplazmoza neden olan protozoon insanlarda neden olanla aynı olmasa da, daha fazla kene her ikisi için de daha fazla risk anlamına gelir!

Dirofilariosis

Mikroskobik solucanlar dirofilariazise neden olur ve sivrisinekler tarafından bulaştırılır. Dirofilariosis’in bir türü kedi ve köpeklerde kalp yetmezliğine, insanlarda ise akciğer sorunlarına neden olabilir; bu hastalık daha çok Güney Avrupa’da görülür. Başka bir dirofilariosis türü köpeklerin, kedilerin ve insanların derisini etkiler; bu Baltık ülkelerine kadar yayılmıştır.

Ehrlichiosis

Ehrlichiosis’in birincil semptomu köpek ve kedilerde anemidir. Bir bakteriden kaynaklanır ve keneler aracılığıyla bulaşır. Kene vektörü Güney Avrupa’da mevcuttur.

Lyme hastalığı

Borreliosis veya Lyme hastalığı, keneler aracılığıyla bulaşan bakterilerden kaynaklanır. Vektör tüm Avrupa’ya yayılmıştır. İnsanlarda ateş, döküntüler, kas ve eklem sorunları ve nörolojik hastalıklarla kendini gösteren ciddi bir durumdur.

Bartonelloz

Yaygın olarak “kedi tırmığı hastalığı” olarak bilinen bartonelloz, bir bakterinin neden olduğu ve kedi piresi tarafından yayılan ve dünya çapında dağılan bir hastalıktır. Bartonelloz bazı insanlar için ölümcül sonuçlar doğurabilir ve çoğunlukla bağışıklık sistemi baskılanmış insanlarda görülür. Belirtiler arasında ateş, lenf düğümlerinde büyüme ve göz, diş eti ve kalp iltihapları yer alır. Evcil hayvanları yıl boyunca pirelerden korumak, bartonellozun insanlara yayılmasını önleyebilir.

Gelişen bir tehdit

İnsanlarda bilinen yaklaşık 1.500 bulaşıcı hastalık vardır ve bunların yaklaşık %60’ı zoonotiktir4. Bu hastalıkların bazıları yeni evrimleşmiştir, bazıları ise eskiden beri vardır ancak coğrafi genişlemeler ve insanların yeni bölgelere yerleşerek türlere ilk kez maruz kalmaları nedeniyle daha sık görülmeye başlanmıştır.

Zoonotik hastalıkların nasıl yayıldığına bir örnek olarak, aşağıdaki kısa video Orta Avrupa’da ortaya çıkmaya başlayan yeni parazitlerin görülme sıklığını açıklamaktadır.

Evcil hayvanları korumanın anahtarı bilgidir

Bilgili bir veteriner hekim, zoonoz hastalıkların yayılma tehdidine karşı evcil hayvanınızın en iyi yardımcısıdır. Bu hastalıklar insanları da etkilediğinden, bilgili evcil hayvan bakım uzmanları ve yıl boyunca etkili parazit kontrolü, ailenizin insan üyelerinin sağlığını olumlu yönde etkileyebilir.

Ancak, kendini işine adamış evcil hayvan sahipleri olarak bizler de en güncel ve güvenilir bilgileri takip ederek üzerimize düşeni yapmalıyız.

1. World Health Organization. (2014). A global brief on vector-borne diseases (No. WHO/DCO/WHD/2014.1). World Health Organization. 

2. WHO Regional Office for Europe & European Centre for Disease Prevention and Control (EDCD). (no date). Lyme Borreliosis in Europe. World Health Organization. https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0008/246167/Fact-sheet-Lyme-borreliosis-Eng.pdf

3. World Health Organization. (2014). A global brief on vector-borne diseases (No. WHO/DCO/WHD/2014.1). World Health Organization.

4. Hoberg, E. P., & Brooks, D. R. (2015). Evolution in action: climate change, biodiversity dynamics and emerging infectious disease. Torgerson, P. R., & Macpherson, C. N. (2011). The socioeconomic burden of parasitic zoonoses: global trends. Veterinary Parasitology, 182 (1), 79-95.